Η αύξηση στα σύνθετα ρήματα (παρατατικός, αόριστος)

 

Παίρνουμε το απλό ρήμα, βάζουμε αύξηση και «κολλάμε» μπροστά την πρόθεση.

(Ο,ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΓΙΑ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟ ΙΣΧΥΕΙ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΟΡΙΣΤΟ)

 

ΣΥΝΘΕΤΟ ΡΗΜΑ		ΠΡΟΘΕΣΗ +ΑΠΛΟ ΡΗΜΑ	ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΣΤΟ ΑΠΛΟ ΡΗΜΑ	ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΣΤΟ ΣΥΝΘΕΤΟ ΡΗΜΑ
	καταγράφω	κατά + γράφω	ἔγραφον	κατέγραφον (θα φύγει ασφαλώς το τελικό α της πρόθεσης κατά, αφού ακολουθεί φωνήεν, δε θα πω δηλ. καταέγραφον!)
	εἰσφέρω	εἰς +φέρω	ἔφερον	εἰσέφερον
	ἀναγορεύω	ἀνα+ἀγορεύω	ἠγόρευον	ἀνηγόρευον
	περιορίζω	περί+ὁρίζω	ὥριζον	περιώριζον
	καθορίζω	κατά +ὁρίζω (επειδή το ὁρίζω αρχίζει από φωνήεν που έχει δασεία, γι’ αυτό το κατά γίνεται καθ[1])	ὥριζον	καθώριζον
συν	συντέμνω	συν +τέμνω	ἔτεμνον	συνέτεμνον
	συναλλάττω	σύν+ἀλλάττω	ἤλλατον	συνήλλαττον
	συγκόπτω	συν+κόπτω	ἔκοπτον	συνέκοπτον
	συμπέμπω	συν+πέμπω	ἔπεμπον	συνέπεμπον
	συρράπτω	συν+ῥάπτω	ἔρραπτον	συνέρραπτον
	συλλέγω	συν+λέγω	ἔλεγον	συνέλεγον
	συστρέφω	συν+στρέφω	ἔστρεφον	συνέστρεφον
ἐν	ἐνεδρεύω	ἐν +ἑδρεύω	ἥδρευον	ἐνήδρευον
	ἐγκύπτω	ἐν +κύπτω	ἔκυπτον	ἐνέκυπτον
	ἐμμένω	ἐν+μένω	ἔμενον	ἐνέμενον
ἐκ, ἐξ	ἐκβάλλω  (ἐκ μπροστά από σύμφωνο, όπως στα νέα ελληνικά οι λέξεις εκδίδω, εκδοχή, εκλαμβάνω, εκπέμπω, ή η φράση εκ νέου)	ἐκ +βάλλω	ἔβαλλον	ἐξέβαλλον (η πρόθεση ἐκ παίρνει τη μορφή ἐξ μπροστά από φωνήεν, όπως και στα νέα ελληνικά οι λέξεις έξοδος, εξάγω, εξοχή, εξίσταμαι, ή οι φράσεις εξ ορισμού, εξ ουρανού)
	ἐκλανθάνω (ἐκ μπροστά από σύμφωνο)	ἐκ+λανθάνω	ἐλάνθανον	ἐξελάνθανον (η πρόθεση ἐκ παίρνει τη μορφή ἐξ μπροστά από φωνήεν)

 

 

 

---

[1] Στη σύνθεση μπροστά από δασυνόμενο φωνήεν το τ  γίνεται θ, το π γίνεται φ (π.χ. καθορῶ< κατά + ὁρῶ  /  ἀφορῶ< ἀπὀ + ὁρῶ ) Το κ της πρόθεσης ἐκ στη σύνθεση μένει αμετάβλητο μπροστά από οποιοδήποτε σύμφωνο (ἐκθέω, ἐκστρατεύω, ἐκδίδωμι)