Τα τρόφιμα είναι υπερώνυμο όλων.
Τα λαχανικά, ζυμαρικά, φρούτα και κρεατικά είναι υποκατηγορίες, υπώνυμα δηλαδή της έννοιας «τρόφιμα»
Υπώνυμα της έννοιας φρούτα είναι: μήλο, μπανάνα, αχλάδι
Υπώνυμα της έννοιας κρεατικά είναι: κοτόπουλο, μοσχάρι, χοιρινό
Υπώνυμα της έννοιας λαχανικά είναι: μαρούλι, σπανάκι, μελιτζάνα
Υπώνυμα της λέξης ζυμαρικά είναι: μακαρόνια, κριθαράκι, κανελόνια
ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Λειτουργούν ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί του όρου - προϋπόθεσης
|
ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΜΕ |
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ |
|
· Τους υποθετικούς συνδέσμους : εάν, αν , σαν, άμα
· Με τις εκφράσεις : έτσι και, σε περίπτωση που
|
Αν τα καταφέρεις, θα σού πάρω ένα δώρο Άμα χαλάσει ο καιρός, πάει η εκδρομή μας Σε περίπτωση που δυσκολευτείς, θα έρθω εγώ |
Προσοχή : ο σύνδεσμος αν μπορεί να εισάγει και πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις :
Με ρώτησε αν ενδιαφέρομαι για την εκδρομή ( πλάγια ερώτηση, αντικείμενο στο ρήμα ρώτησε)
Η υποθετική πρόταση λέγεται υπόθεση, ενώ η πρόταση που προσδιορίζεται λέγεται απόδοση . Υπόθεση και απόδοση αποτελούν έναν υποθετικό λόγο.
ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ
|
ΥΠΟΘΕΣΗ |
ΑΠΟΔΟΣΗ |
|
Αν μ’ εμπιστευτείς, Αν διάβαζες, |
θα δείξω εχεμύθεια θα είχες καλύτερους βαθμούς |
Ερώτηση 1
Να δώσετε έναν άλλον τίτλο στην ιστορία.
Ερώτηση 2
Πόσο διαρκεί η ιστορία μας;
ένα μήνα
μία βδομάδα
Ερώτηση 3
Ο αφηγητής …………………………… στην ιστορία.
συμμετέχει
δε συμμετέχει
Ερώτηση 4
Ο αφηγητής του κειμένου είναι
ομοδιηγητικός -δραματοποιημένος
ετεροδιηγητικός - μη δραματοποιημένος, παντογνώστης
Η έννοια του χρόνου δηλώνεται με :
1. Επιρρήματα και επιρρηματικές εκφράσεις : αργότερα, νωρίς, αύριο, χρόνο με το χρόνο, εδώ και μέρες κλπ.
2. Αιτιατική ή σπάνια γενική και ονομαστική : τη νύχτα , το χειμώνα, του χρόνου , η ώρα δέκα φτάσαμε εκεί κ.α.
3. Εμπρόθετους προσδιορισμούς : μετά τον πόλεμο , πριν από το τέλος, κατά την εφηβεία κ.α.
4. Χρονικές μετοχές : τραυματίστηκε τρέχοντας με το πατίνι .
5. Χρονικές προτάσεις : Ήταν ακόμα νύχτα, όταν ξεκινήσαμε .
6. Επιρρηματικό κατηγορούμενο του χρόνου : Πέθανε νέος .
ΟΙ ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Λειτουργούν ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
|
ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΜΕ |
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ |
|
|
· χρονικούς συνδέσμους : όταν, σαν, ενώ, αφού, καθώς, πριν (να), ώσπου, ωσότου, όποτε, αφότου, μόλις, προτού, όποτε, άμα
· λέξεις και εκφράσεις που λειτουργούν ως χρονικοί σύνδεσμοι : ότι, κάθε που, έως ότου να, εκεί που, όσο να, μέχρι να κ.λ.π.
|
Όταν αντιδρούμε μπροστά στις αδικίες, χτίζουμε την ειρήνη. Όποτε τον βλέπω, εκνευρίζομαι άσχημα. Μην κάνετε φασαρία, μέχρι να γυρίσω . Αφού διάβασε, άνοιξε τον υπολογιστή.
Εκεί που μιλούσαμε, άρχισε να βρέχει καταρρακτωδώς . |
|
Οι χρονικές προτάσεις έχουν
άρνηση δε(ν),
εκτός αν εισάγονται με έκφραση που περιέχει να, οπότε έχουν άρνησημη(ν).
Ερώτηση 1
Η αφήγηση γίνεται κυρίως σε ... γραμματικό πρόσωπο.
α΄
β΄
γ΄
Ερώτηση 2
Ο αφηγητής …………………………… στην ιστορία.
συμμετέχει
δε συμμετέχει
Ερώτηση 3
Ο αφηγητής είναι
ετεροδιηγητικός και παντογνώστης
ομοδιηγητικός και δραματοποιημένος
Ερώτηση 4
Τα γεγονότα ……………………………………… με τη χρονολογική σειρά τους, συνεπώς η αφήγηση είναι γραμμική.
παρουσιάζονται
δεν παρουσιάζονται
Το υποκείμενο του ρἠματος είναι σε ονομαστική πτώση.
Το αντικείμενο μπορεί να είναι σε γενική ή δοτική ή αιτιατική.
Λέμε πάντα: υποκείμενο του ρήματος... ή αντικείμενο του ρήματος ...
Δε λέμε ποτέ κατηγορούμενο του ρήματος.... Το κατηγορούμενο αναφέρεται στο υποκείμενο ή το αντικείμενο του ρηματικού τύπου.
π.χ. Σωκράτης ἐστί σοφός.
Σωκράτης=υποκείμενο του ρήματος ἐστί (ποιος είναι; )
σοφός =κατηγορούμενο στο υποκείμενο Σωκράτης (δηλ. αναφέρεται στη λέξη Σωκράτης). Το ρήμα ἐστί =συνδετικό ρήμα. (η λέξη σοφός αποδίδει μια ιδιότητα στο υποκείμενο Σωκράτης)
Οἱ Ἕλληνες ὠνόμαζον τὰς Ἀθήνας ἄστυ. (οι Έλληνες ονόμαζαν την Αθήνα «άστυ»)
οι Ἕλληνες =υποκείμενο του ρήματος ὠνόμαζον (ποιοι ονόμαζαν;)
τάς Ἀθήνας =αντικείμενο του ρήματος ὠνόμαζον (τι ονόμαζαν;)
ἄστυ = κατηγορούμενο στο αντικείμενο τἀς Ἀθήνας (δηλ. αναφέρεται στη λέξη τάς Ἀθήνας) Το ρήμα ὀνομάζω είναι συνδετικό (πώς την ονόμαζαν την Αθήνα; ποιο όνομα της απέδιδαν;)
Ερώτηση 1
Ὡς δὲ Άλέξανδρος ἐς Γόρδιον παρῆλθεν (=Όταν ο Αλέξανδρος έφτασε στο Γόρδιο): ποια είναι η συντακτική λειτουργία της λέξης «Ἀλέξανδρος»;
Υποκείμενο του ρήματος παρῆλθε
Αντικείμενο του ρήματος παρῆλθε
Κατηγορούμενο στο Γόρδιον
Ερώτηση 2
πόθος λαμβάνει αὐτὸν τὴν ἅμαξαν ἰδεῖν τὴν Γορδίου καὶ τοῦ ζυγοῦ τῆς ἁμάξης τὸν δεσμόν (=τον κατέλαβε πόθος να δει την άμαξα του Γορδίου και τον δεσμό του ζυγού της άμαξας): ποιο είναι το υποκείμενο του ρήματος «λαμβάνει»;
ποιος λαμβάνει;
πόθος
αὐτόν
τήν ἅμαξαν
τόν ζυγόν
Ερώτηση 3
πόθος λαμβάνει αὐτὸν τὴν ἅμαξαν ἰδεῖν τὴν Γορδίου καὶ τοῦ ζυγοῦ τῆς ἁμάξης τὸν δεσμόν (=τον κατέλαβε πόθος να δει την άμαξα του Γορδίου και τον δεσμό του ζυγού της άμαξας): ποιο είναι το αντικείμενο του ρήματος «λαμβάνει»;
ποιον λαμβάνει;
πόθος
αὐτόν
τήν ἅμαξαν
τόν δεσμόν
Ερώτηση 4
πόθος λαμβάνει αὐτὸν τὴν ἅμαξαν ἰδεῖν τὴν Γορδίου καὶ τοῦ ζυγοῦ τῆς ἁμάξης τὸν δεσμόν (=τον κατέλαβε πόθος να δει την άμαξα του Γορδίου και τον δεσμό του ζυγού της άμαξας): ποιο είναι το αντικείμενο του «ἰδεῖν»;
ἰδεῖν = να δει» (ο τύπος ἰδεῖν είναι απαρέμφατο του ρήματος ὁρῶ =βλέπω. Μεταφράζεται με βουλητική πρόταση =να +ρήμα =να δει. Τα απαρέμφατα έχουν κι αυτά υποκείμενα και αντικείμενα, επειδή είναι τύποι του ρήματος. )
Για να βρω το αντικείμενο θα ρωτήσω «τι να δει;»
(υπάρχουν 2 αντικείμενα)
πόθος
τήν ἅμαξαν
τοῦ ζυγοῦ
τῆς ἁμάξης
τόν δεσμόν
Θυμηθείτε: στα σύνθετα ρήματα ο αναδιπλασιασμός μπαίνει στο θέμα του απλού ρήματος.
π.χ. γέγραφα, συγγέγραφα, καταγἐγραφα / συνεγεγράφειν, κατεγεγράφειν
Ερώτηση 1
Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:
Παρακείμενος του γυμνάζει:
Παρακείμενος του ἐκγυμνάζει:
Υπερσυντέλικος του γυμνάζει:
Υπερσυντέλικος του ἐκγυμνάζει:
Θυμηθείτε: ἐκ + σύμφωνο, ἐξ + φωνήεν
Ερώτηση 2
Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:
Παρακείμενος του πράττομεν:
Παρακείμενος του διαπράττομεν:
Υπερσυντέλικος του πράττομεν:
Υπερσυντέλικος του διαπράττομεν:
Ερώτηση 3
Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:
Παρακείμενος του διακόπτουσιν:
Υπερσυντέλικος του διακόπτουσιν :
