Σχεδιάγραμμα: Αποικιακή Εξάπλωση

Β΄ Ελληνικός Αποικισμός: Τι είναι; Πότε συνέβη;
Ο 8ος αιώνας π.Χ. αποτέλεσε την αφετηρία μιας μεγάλης εξόδου των Ελλήνων προς τις ακτές της
Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου

I. Αίτια του Αποικισμού
1. Οικονομικά Αίτια
◦ Η επιθυμία για την απόκτηση καλλιεργήσιμης γης
◦ Η ανάγκη προμήθειας σιδηρομεταλλεύματος

2. Πολιτικά Αίτια
◦ Η επικράτηση πολιτικών αντιπάλων, η οποία ανάγκασε πολλούς να αναζητήσουν νέους χώρους
εγκατάστασης

II. Κριτήρια Επιλογής Τόπου Εγκατάστασης
1. Φυσικά/Γεωγραφικά Χαρακτηριστικά
◦ Η πόλη που ιδρυόταν έπρεπε τις περισσότερες φορές να έχει πλούσια ενδοχώρα1
◦ Έπρεπε να διαθέτει απάνεμο λιμάνι
◦ Συνήθως προτιμούσαν περιοχή με φυσική οχύρωση

2. Στρατηγική Ασφάλεια
◦ Η φυσική οχύρωση ήταν ιδιαίτερα σημαντική, καθώς οι άποικοι έπρεπε να αντιμετωπίσουν την πιθανή
έχθρα των κατοίκων της περιοχής
 

III. Διαδικασία Δημιουργίας Αποικίας
Η αναχώρηση ήταν μια οργανωμένη διαδικασία
1. Οργάνωση και Ηγεσία
◦ Ως αρχηγός της αποστολής (οικιστής) οριζόταν ένα άτομο που είχε ξεχωριστές ικανότητες και
ενέπνεε εμπιστοσύνη

2. Τελετή Αναχώρησης
◦ Η τελετή της αναχώρησης γινόταν με τη συμμετοχή όλων των κατοίκων, μέσα σε κλίμα μεγάλης
συγκίνησης

3. Ίδρυση και Αυτονομία
◦ Η νέα πόλη αποκτούσε δική της οργάνωση και νέους θεσμούς
◦ Σταδιακά γινόταν ανεξάρτητη
 

IV. Σχέσεις με τη Μητρόπολη και τους Ντόπιους Πληθυσμούς
1. Σχέσεις με τη Μητρόπολη (Μητέρα-Πόλη)
• Αν και η αποικία γινόταν ανεξάρτητη και ανέπτυσσε συμμαχικές και οικονομικές σχέσεις με άλλες πόλεις,
οι δεσμοί με τη μητρόπολη παρέμεναν πάντοτε στενοί
• Η σύγκρουση ανάμεσα στη μητρόπολη και την αποικία θεωρούνταν αδιανόητη, και, αν συνέβαινε,
κατακρινόταν από όλους (=το γεγονός αυτό το κατηγορούσαν όλοι)

2. Σχέσεις με τους Ντόπιους Πληθυσμούς (= Ιθαγενείς)
Η συμβίωση ήταν σύνθετη και διέφερε ανά περιοχή:
• Γενικές Σχέσεις: Η συμβίωση ήταν γενικά ειρηνική, αν και υπήρχαν περιπτώσεις όπου οι άποικοι
πολέμησαν για να κρατήσουν τη θέση τους

V. Συνέπειες του Αποικισμού
1. Γεωγραφικές και Πολιτικές Συνέπειες
◦ Ο χώρος της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου πλημμύρισε από εγκαταστάσεις των Ελλήνων
◦ Το πλήθος των αποικιών στην Κάτω Ιταλία οδήγησε στο να ονομαστεί η περιοχή Μεγάλη Ελλάδα

2. Πνευματικές και Κοινωνικές Συνέπειες
◦ Η επαφή με άλλους λαούς διεύρυνε τον πνευματικό ορίζοντα
◦ Η ζωή άλλαξε γενικά

3. Οικονομικές Συνέπειες και Ανάπτυξη Επαγγελμάτων
◦ Η ζήτηση σε μέταλλα καλύφθηκε
◦ Αυτό το γεγονός οδήγησε στη δημιουργία πολλών επαγγελμάτων
◦ Ενώ μέχρι τότε οι έμποροι («οἱ ἐν πορείᾳ») μετακινούνταν, η μεγάλη κατανάλωση και η αύξηση των
αγορών οδήγησαν στη δημιουργία μόνιμων χώρων διάθεσης προϊόντων
◦ Αναπτύχθηκαν και οι κάπηλοι, δηλαδή οι μικρέμποροι ή λιανοπωλητές
◦ Η ανάπτυξη της αγγειοπλαστικής έδωσε ευκαιρία σε πολλούς ζωγράφους να αξιοποιήσουν το ταλέντο
τους