Υποθετικές προτάσεις (θεωρία)

ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

 

       Λειτουργούν ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί του όρου - προϋπόθεσης

ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΜΕ	ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
·         Τους υποθετικούς συνδέσμους : εάν, αν , σαν, άμα   ·         Με τις εκφράσεις : έτσι και, σε περίπτωση που	Αν τα καταφέρεις, θα σού πάρω ένα δώρο Άμα χαλάσει ο καιρός, πάει η εκδρομή μας Σε περίπτωση που δυσκολευτείς, θα έρθω εγώ

       Προσοχή : ο σύνδεσμος αν μπορεί να εισάγει και πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις :

Με ρώτησε αν ενδιαφέρομαι για την εκδρομή ( πλάγια ερώτηση, αντικείμενο στο ρήμα ρώτησε)

 

       Η υποθετική πρόταση λέγεται υπόθεση, ενώ η πρόταση που προσδιορίζεται λέγεται απόδοση . Υπόθεση και απόδοση αποτελούν έναν υποθετικό λόγο.

ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ

ΥΠΟΘΕΣΗ	ΑΠΟΔΟΣΗ
Αν μ’ εμπιστευτείς,                  Αν διάβαζες,	θα δείξω εχεμύθεια θα είχες καλύτερους βαθμούς

 

       ΕΙΔΗ ΥΠΟΘΕΤΙΚΩΝ ΛΟΓΩΝ

Α. Το πραγματικό : στην περίπτωση αυτή, αν αληθεύει η υπόθεση , αληθεύει και η απόδοση :

Υπόθεση                                                             Απόδοση

Αν προσπαθήσεις συστηματικά,              θα περάσεις το μάθημα

Αν ζητάς περισσότερα,                                                 διάβασε κι αυτό το κείμενο

 

Στην υπόθεση : αν + οποιοσδήποτε χρόνος ( εκτός από Παρατατικό ή Υπερσυντέλικο )

Στην απόδοση : οριστική ή υποτακτική ή προστακτική

 

Β. Το αντίθετο του πραγματικού : η υπόθεση δηλώνει κάτι που δεν έχει πραγματοποιηθεί στο παρελθόν, ή δεν πρόκειται γενικά να πραγματοποιηθεί.

Υπόθεση                                                             Απόδοση

Αν προσπαθούσες συστηματικά,             θα περνούσες το μάθημα

Αν είχες προσπαθήσει,                                                 δε θα είχες χάσει τη χρονιά σου

 

Στην υπόθεση : αν + Παρατατικός ή Υπερσυντέλικος

Στην απόδοση : θα + Παρατατικός ή Υπερσυντέλικος

 

       ΑΛΛΕΣ ΣΗΜΑΣΙΕΣ ΤΩΝ ΥΠΟΘΕΤΙΚΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

Κάποτε οι προτάσεις που εισάγονται με το αν δεν είναι υποθέσεις, ούτε υπάρχει πραγματικός υποθετικός λόγος , αλλά μπορεί να εκφράζουν :

1. παρομοίωση – αναλογία : Αν κατάλαβες εσύ, κατάλαβα κι εγώ

2. έντονη αντίθεση : Αν εσένα δε σε άγγιξε το γεγονός, εμένα με συγκλόνισε πραγματικά

3. αιτία : Δεν ευθύνομαι εγώ , αν εσείς το καταλάβατε λάθος ( = επειδή εσείς …)

4. αποτέλεσμα : αν τώρα βρίσκεται σ’ αυτή τη θέση, αιτία είναι η ξεροκεφαλιά του( η ξεροκεφαλιά του είναι αιτία ώστε να βρίσκεται τώρα…)

5. ανάπτυξη του αόριστου νοήματος αντωνυμίας ουδέτερου γένους .Τότε η υπόθεση είναι ισοδύναμη με έναρθρη ειδική πρόταση : Αν στέκομαι στα πόδια μου σήμερα, το οφείλω στους φίλους μου ( = το ότι στέκομαι στα πόδια μου … )

6. απειλή : Αν σε αρπάξω, χάθηκες !

 

Βλ. και Συντακτικό της Νέας Ελληνικής Β και Γ Γυμνασίου, ΟΕΔΒ , σελ. 143 – 145

Πηγή: www.synodoiporos.weebly.com