Χρονολόγιο Μινωικού πολιτισμού

 

Νεολιθική Εποχή: Η Κρήτη κατοικείται για πρώτη φορά. Η Κνωσός αναδεικνύεται ως ο σημαντικότερος οικισμός.

 

3η και 2η χιλιετία π.Χ.: Ο πολιτισμός στην Κρήτη φτάνει σε υψηλό επίπεδο κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης και καλλιτεχνικής παραγωγής, γνωστός ως "Μινωικός Πολιτισμός".

Αρχές 3ης χιλιετίας π.Χ.: Ο πληθυσμός της Κρήτης αυξάνεται σταδιακά. Η γεωργία και η κτηνοτροφία γίνονται πιο συστηματικές. Οι κάτοικοι οργανώνονται σε μικρούς οικισμούς. Επαφές και εμπόριο με άλλες περιοχές του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου (Κυκλάδες, Κύπρος, Αίγυπτος). Εξαγωγή λαδιού, κρασιού, ξυλείας, λίθινων αγγείων, πιθανώς υφασμάτων και δερμάτων. Εισαγωγή μετάλλων (χαλκού από την Κύπρο, αργύρου από τις Κυκλάδες).

 

Γύρω στο 2000 π.Χ.: Εμφάνιση των πρώτων ανακτόρων (Κνωσός, Φαιστός, Μάλια, Ζάκρος). Μεγάλοι οικισμοί αναπτύσσονται γύρω από αυτά, που μπορούν να χαρακτηριστούν πόλεις.

Γύρω στο 1700 π.Χ.: Καταστροφή των πρώτων ανακτόρων, πιθανώς από σεισμό. Ταυτόχρονα, η ανάπτυξη του εμπορίου και η πολύπλοκη διοικητική οργάνωση οδηγούν στη χρήση ενός συστήματος γραφής που έμοιαζε με ιερογλυφικά (όπως ο Δίσκος της Φαιστού). Λίγο αργότερα, αρχίζει να χρησιμοποιείται η Γραμμική Α.

 

1700-1450 π.Χ.: Περίοδος των "Νέων Ανακτόρων" και της μεγαλύτερης ακμής του Μινωικού Πολιτισμού. Τα ανάκτορα ξαναχτίζονται πιο επιβλητικά. Οι Μινωίτες κυριαρχούν στο Αιγαίο, ιδρύουν αποικίες (Κύθηρα, Ρόδος) και επηρεάζουν έντονα τον αναδυόμενο Μυκηναϊκό πολιτισμό στην ηπειρωτική Ελλάδα. Έντονη εμπορική δραστηριότητα και ζήτηση για μινωικά καλλιτεχνικά έργα σε όλο το Αιγαίο.

 

Γύρω στο 1450 π.Χ.: Τα περισσότερα μινωικά ανάκτορα καταστρέφονται, πιθανόν από σεισμό, εκτός από αυτό της Κνωσού. Η εξασθένηση της πολιτικής και διοικητικής οργάνωσης επιτρέπει στους Μυκηναίους να καταλάβουν την Κνωσό.

1450 π.Χ. - 1370 π.Χ.: Οι Μυκηναίοι από την Κνωσό κυριαρχούν σε μεγάλο τμήμα της κεντρικής και ανατολικής Κρήτης.

1370 π.Χ.: Το ανάκτορο της Κνωσού καταστρέφεται οριστικά.

 

Μετά το 1370 π.Χ.: Η Κρήτη αποτελεί επαρχία του μυκηναϊκού κόσμου, διατηρώντας όμως ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

Σχεδιάγραμμα για τον Μινωικό πολιτισμό, την τέχνη και τη θρησκεία του

 

Τόπος & Χρόνος

• Τοποθεσία: Νησί της Κρήτης
• Χρόνος: Εποχή του Χαλκού (3η και 2η χιλιετία π.Χ.)

Ανακάλυψη & Περίοδοι Ανακτόρων

• Ανακάλυψη: Στις αρχές του 20ού αιώνα από τον Βρετανό αρχαιολόγο Άρθουρ Έβανς στην Κνωσό.
• Περίοδοι:
• Προανακτορική (3000-2000 π.Χ.): Ανάπτυξη οικισμών και εμπορίου.
• Παλαιοανακτορική (2000-1700 π.Χ.): Χτίζονται τα πρώτα ανάκτορα (στην Κνωσό, Φαιστό, στα Μάλια και τη Ζάκρο). Καταστρέφονται από σεισμό
• Νεοανακτορική (1700-1450 π.Χ.): Η εποχή της μεγάλης ακμής, τα ανάκτορα ξαναχτίζονται πιο λαμπρά.
• Καταστροφή: Γύρω στο 1450 π.Χ., πιθανόν από σεισμό που προκλήθηκε από την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης. Το ανάκτορο της Κνωσού επιβιώνει για λίγο ακόμη.

Οικονομία & Εμπόριο

• Βάση: Γεωργία και κτηνοτροφία.
• Εμπόριο (Ανατολική Μεσόγειο, Κύπρο, Αίγυπτο):
• Εξαγωγές: Λάδι, κρασί, ξυλεία, υφάσματα, κεραμικά.
• Εισαγωγές: Μέταλλα (χαλκός από την Κύπρο, άργυρος από τις Κυκλάδες).
• Εμπορική κυριαρχία: Οι Μινωίτες ήταν θαλασσοκράτορες και κυριαρχούσαν στο Αιγαίο.

Αρχιτεκτονική & Λειτουργία Ανακτόρου

• Αρχιτεκτονική:
• Μεγάλα κτιριακά συγκροτήματα χωρίς τείχη.
• Προσανατολισμός στον άξονα βορρά - νότου
• Πολυώροφα με κλίμακες και φωταγωγούς.
• Σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης.
• Κεντρικό στοιχείο: Η ορθογώνια κεντρική αυλή.
• Λειτουργία:
• Διοικητικό & Οικονομικό Κέντρο: Συγκέντρωναν την παραγωγή και τα εμπορεύματα.
• Καλλιτεχνικό Κέντρο: Εργαστήρια για πολύτιμα αντικείμενα.
• Θρησκευτικό Κέντρο: Χώρος για τελετές και συγκέντρωση πλήθους.

Κοινωνία

• Σύστημα: Συγκεντρωτικό, με κέντρο τα ανάκτορα.
• Κοινωνικές ομάδες: Άρχοντες, αξιωματούχοι, υπάλληλοι, τεχνίτες, αγρότες.
• Γυναίκες: Είχαν σημαντικό ρόλο, όπως φαίνεται και από τη θρησκεία.

Γραφή

·       Ιερογλυφική: Δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί (π.χ. Δίσκος της Φαιστού).

·       Γραμμική Α': Συλλαβική γραφή, δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί.

 

Θρησκεία

• Θεότητες: Κυρίως γυναικείες θεότητες που σχετίζονται με τη βλάστηση και τη φύση.
• Ιερό ζώο: Ο ταύρος, που πρωταγωνιστούσε στα ταυροκαθάψια.
• Λατρεία: Σε σπήλαια και μικρά ανακτορικά ιερά, όχι σε μεγάλους ναούς.
• Ιερατείο: Αποτελούνταν κυρίως από γυναίκες.

 

Τέχνη

·        Θεματολογία: Εμπνευσμένη από τη φύση και τη θάλασσα (δελφίνια, χταπόδια, λουλούδια).

·        Χαρακτηριστικά: Κίνηση, ζωντάνια, χάρη.

·        Είδη:

o   Τοιχογραφίες: Απεικόνιζαν θρησκευτικές πομπές, τοπία και τελετές (π.χ. Ταυροκαθάψια).

o   Κεραμική: Καμαραϊκά αγγεία, πολύχρωμα και λεπτά σαν κέλυφος αυγού, με πολύπλοκα καμπυλόγραμμα σχέδια γεμάτα φαντασία και σπανιότερα με θέματα από το ζωικό και φυτικό κόσμο.

o   Ειδώλια: Συνήθως πήλινα, κυρίως γυναικείες μορφές.

o   Ρυτά: μεγάλα αγγεία, ορισμένα με μορφή κεφαλής ζώου, συνήθως του ιερού μινωικού ταύρου, τα οποία χρησιμοποιούνταν στις τελετουργίες.

o   Κοσμήματα: από χρυσό και ασήμι

o   Σφραγίδες: από ελεφαντοστό και από σκληρούς ημιπολύτιμους λίθους με εγχάρακτα γραμμικά σχέδια.

 

 

Μινωικός πολιτισμός: περιηγηθείτε στο αρχαιολογικό μουσείο Ηρακλείου

Πατήστε εδώ, για να περιηγηθείτε στο αρχαιολογικό μουσείο του Ηρακλείου και να δείτε κάποια από τα σημαντικά εκθέματα 

Ένα Ταξίδι στον Μινωικό Πολιτισμό

Ανακαλύψτε τα μυστικά ενός από τους πιο λαμπρούς πολιτισμούς της Εποχής του Χαλκού που άνθισε στο νησί της Κρήτης!

Η Περίοδος της Μεγάλης Ακμής

Η περίοδος των νέων, πιο επιβλητικών ανακτόρων ήταν η χρυσή εποχή του πολιτισμού.

~250

Χρόνια Κυριαρχίας

Από το 1700 π.Χ. έως το 1450 π.Χ., οι Μινωίτες κυριάρχησαν στο Αιγαίο με τον στόλο και τον πολιτισμό τους.

Η Καρδιά του Πολιτισμού: Τα Ανάκτορα

Τα ανάκτορα δεν ήταν απλά σπίτια βασιλιάδων. Ήταν τεράστια, πολύπλοκα κέντρα που έσφυζαν από ζωή και οργάνωναν ολόκληρη την κοινωνία. Δεν είχαν τείχη, δείχνοντας την ειρηνική φύση και τη θαλάσσια δύναμη των Μινωιτών.

🏛️

Διοικητικό Κέντρο

Από εδώ οργανωνόταν η διακυβέρνηση της περιοχής.

💰

Οικονομικό Κέντρο

Συγκέντρωνε και διαμοίραζε τα αγαθά και τα εμπορεύματα.

🙏

Θρησκευτικό Κέντρο

Φιλοξενούσε τις πιο σημαντικές τελετές και γιορτές.

🎨

Καλλιτεχνικό Κέντρο

Εδώ τεχνίτες δημιουργούσαν αριστουργήματα τέχνης.

Θαλασσοκράτορες: Εμπόριο & Οικονομία

Οι Μινωίτες ήταν άριστοι ναυτικοί. Τα πλοία τους ταξίδευαν σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο, εμπορευόμενοι τα πολύτιμα προϊόντα τους. Το διάγραμμα δείχνει τη σχετική σημασία των κυριότερων εξαγωγών και εισαγωγών.

Η Τέχνη της Φύσης

Η μινωική τέχνη εμπνέεται από τον κόσμο γύρω τους. Τα θέματα των έργων τους προέρχονται κυρίως από τη φύση, τη θάλασσα και τις θρησκευτικές τελετές, αποτυπώνοντας τη χαρά της ζωής.

Το Μυστηριώδες Τέλος

Η ιστορία του λαμπρού πολιτισμού κλείνει με μια σειρά από καταστροφές. Ας δούμε τα βασικά γεγονότα που οδήγησαν στην παρακμή.

~2000 π.Χ.

Εμφανίζονται τα πρώτα, μεγάλα ανάκτορα στην Κνωσό, τη Φαιστό και τα Μάλια. Η οργάνωση της κοινωνίας αλλάζει.

~1700 π.Χ.

Ένας μεγάλος σεισμός καταστρέφει τα πρώτα ανάκτορα. Οι Μινωίτες όμως τα ξαναχτίζουν αμέσως, ακόμα πιο λαμπρά.

1700-1450 π.Χ.

Η περίοδος των νέων ανακτόρων. Είναι η χρυσή εποχή της μινωικής θαλασσοκρατίας, τέχνης και δύναμης.

~1450 π.Χ.

Τα περισσότερα ανάκτορα καταστρέφονται ξανά, πιθανότατα από την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας. Οι Μυκηναίοι φτάνουν στην Κρήτη.

Infographic βασισμένο σε σχολικό υλικό για τον Μινωικό Πολιτισμό.