Η ...ρινοκερίτιδα του Ιονέσκο (Ν.Γλώσσα, 7η ενότητα)

Στον Ρινόκερο ο Ευγένιος Ιονέσκο μάς περιγράφει μια μικρή επαρχιακή πόλη στην οποία όλοι οι άνθρωποι μετατρέπονται βαθμιαία σε ρινόκερους, δηλαδή χάνουν την ανθρωπιά τους, αποκτηνώνονται και προσαρμόζονται στο κομφορμιστικό ρεύμα της εποχής τους με την ενσωμάτωσή τους στη νέα ζωώδη κυρίαρχη κατάσταση πραγμάτων. 

     

Οι άνθρωποι στα έργα του Ιονέσκο ακολουθούν το ρεύμα της εποχής, το οποίο τους παρέχει την ήρεμη ομοιομορφία. Η επιλογή τους είναι να πιστέψουν και να υποταχθούν τυφλά σε κάτι που τους εξασφαλίζει την επιβίωσή τους, εξαλείφοντας κάθε κριτική ικανότητα, κάθε ατομικότητα, κάθε ελεύθερη σκέψη. 
Πρωταγωνιστεί στον Ρινόκερο ο Μπερανζέ, ήρωας αυτοβιογραφικός του Ιονέσκο, τον οποίο συναντάμε σε μια σειρά έργων του.  

 

Το έργο κλείνει με την εσωτερική πάλη του Μπερανζέ, του τελευταίου που ακόμη παραμένει άνθρωπος, μια και η σύντροφός του Ντέζη υποχώρησε και αυτή και μετατράπηκε σε ρινόκερο.

Και ο Μπερανζέ καταλήγει:

«Θα πολεμήσω ενάντια σ' όλο τον κόσμο. Η καραμπίνα μου, πού είναι η καραμπίνα μου; (Γυρίζει προς το μέρος του τοίχου, που φαίνονται πάντα τα κεφάλια των ρινόκερων και ουρλιάζει με όλη του τη δύναμη).

Ενάντια σ' όλον τον κόσμο! Θα υπερασπίσω τον εαυτόν μου ενάντια σ' όλο τον κόσμο... δεν θα καθίσω με σταυρωμένα χέρια, θα πολεμήσω... Είμαι ο τελευταίος άνθρωπος... και μέχρι να 'ρθεί το τέλος θα παραμείνω άνθρωπος! Οχι δεν θα συνθηκολογήσω!... ΔΕΝ ΘΑ ΓΙΝΩ ΣΑΝ ΚΑΙ ΣΑΣ!».

Και ο ίδιος ο Ιονέσκο μάς εξηγεί ότι το σημείο απ' όπου ξεκίνησε «Ο ρινόκερος» είναι η αντίδραση του συγγραφέα Ντενί ντε Ρουζμόν όταν βρέθηκε το 1938 σε μια συγκέντρωση του Χίτλερ στη Νυρεμβέργη, οπότε και το πλήθος ούρλιαζε σαν τρελό υπέρ του σκοτεινού εκείνου ανθρώπου, ενώ ο συγγραφέας αντιστέκονταν αυθεντικά και βαθιά σε αυτήν τη μαζική υστερία. 

«Ο ρινόκερος» είναι έργο αντιναζιστικό, αλλά ταυτόχρονα, όπως και πάλι μας λέει ο ίδιος ο Ιονέσκο, έργο αντίστασης κατά της παραπληροφόρησης της κάθε προπαγάνδας, έργο ενάντια στην παράλογη «λογική» και στα ψέματα που μας σερβίρουν οι κυρίαρχοι, που μας καθοδηγούν, εκείνοι που αποκτηνώνουν τους ανθρώπους κι ύστερα τους καταντάνε σκλάβους.
 

Ο Ιονέσκο το 1993

 Ο Ευγένιος Ιονέσκο (γαλλ. Eugène Ionesco, 1909-1994) ήταν Ρουμάνος θεατρικός συγγραφέας, από τους επιφανέστερους εκπροσώπους του Θεάτρου του παραλόγου. Αν κι έγραψε στη γαλλική γλώσσα θεωρείται από τους πιο αξιόλογους ανθρώπους της διανόησης της Ρουμανίας.

Στα έργα του, ο Ιονέσκο διακωμωδεί τις πιο κοινότοπες καταστάσεις, ενώ απεικονίζει τη μοναξιά του ανθρώπου και την ασημαντότητα της ύπαρξής του.

 

Ο Ιονέσκο εμφανίστηκε σχετικά αργά στο θέατρο, καθώς το πρώτο του έργο, "Η Φαλακρή Τραγουδίστρια'', γράφτηκε το 1948. 

Το 1959, παρουσιάζεται το έργο του Δολοφόνος χωρίς αμοιβή, όπου πρωταγωνιστεί για πρώτη φορά ο κεντρικός του ήρωας, Μπερανζέ, ο οποίος εμφανίζεται σε μια σειρά έργων του Ιονέσκο (Ρινόκερος, Ο Βασιλιάς πεθαίνει, Ο πεζός στον αέρα).

Ο Μπερανζέ αποτελεί μια σχεδόν αυτοβιογραφική φιγούρα, η οποία εκφράζει την απορία και την αγωνία του Ιονέσκο για την παράδοξη πραγματικότητα. Είναι κωμικός κι αφελής, κερδίζοντας έτσι τη συμπάθεια του κοινού. Στο Δολοφόνος χωρίς αμοιβή, συναντά το Θάνατο με τη φιγούρα ενός εκτελεστή. Στο Ρινόκερο, παρατηρεί τους φίλους του να προσβάλλονται από τον ιό της "ρινοκερίτιδας" και να μεταμορφώνονται σε ρινόκεροι, παραμένοντας στο τέλος μόνος ενάντια σε αυτό το κύμα κομφορισμού. Σε αυτό το έργο, ο Ιονέσκο εκφράζει την απέχθειά του για τον ιδεολογικό κομφορμισμό, εμπνεόμενος από την άνοδο του φασισμού τη δεκαετία του '30. Στο έργο Ο Βασιλιάς πεθαίνει παρουσιάζεται ως ο Βασιλιάς Μπερανζέ Α', μια καθημερινή φιγούρα που παλεύει να συμβιβαστεί με το θάνατό του.

Πηγές:  http://www.lifo.gr/guide/cultureblogs/theaterblog/40350
 http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=268095
 http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CF%85%CE%B3%CE%AD%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%99%CE%BF%CE%BD%CE%AD%CF%83%CE%BA%CE%BF

ο "Ρινόκερος". Γραμμένο το 1959, έργο βαθιά πολιτικό, πίσω από το φλοιό της κωμωδίας, σχολιάζει την μόδα, την τάση και την ασθένεια του να μετατραπούν όλοι οι άνθρωποι ενός χωριού σε ευτυχισμένα και άπραγα παχύδερμα, σε ρινόκερους. Ο Ιονέσκο ήταν Ρουμάνος, αλλά έγραφε στα γαλλικά. "Το να σκέφτεσαι αντίθετα από τη εποχή σου είναι ηρωισμός. Αλλά το να το λες είναι τρέλα", έλεγε. Στα έργα του ο άνθρωπος είναι ένα μοναχικό και ασήμαντο ον. Σχολιάζει απλές καταστάσεις με έναν μοναδικό σουρεαλιστικό τρόπο. Είναι από τους επιφανέστερους εκπροσώπους του θεάτρου του παραλόγου. Ο Ιονέσκο απεχθάνεται τον ιδεολογικό κομφορμισμό και σχολιάζει στα έργα του την άνοδο του φασισμού, περιγράφοντας παράλληλα μια μουδιασμένη κοινωνία, ανίκανη να διαχειριστεί τον εαυτό της, κινδυνεύοντας να συνθλιβεί κάτω από το βάρος των επιλογών της. Συμβολικό έργο, ο Ρινόκερος, βαθιά πολιτικό, σχολιάζει με έναν τρόπο ελαφρύ το πόσο εύκολα οι άνθρωποι απελευθερώνουν τα κτηνώδη τους ένστικτα όταν νοιώθουν την ασφάλεια του του ότι ανήκουν στην πλειοψηφία. Οι άνθρωποι στα έργα του Ιονέσκο ακολουθούν το ρεύμα της εποχής, το οποίο τους παρέχει την ήρεμη ομοιομορφία. Η επιλογή τους είναι να πιστέψουν και να υποταχθούν τυφλά σε κάτι που τους εξασφαλίζει την επιβίωσή τους, εξαλείφοντας κάθε κριτική ικανότητα, κάθε ατομικότητα, κάθε ελεύθερη σκέψη. Πρωταγωνιστεί στον Ρινόκερο ο Μπερανζέ, ήρωας αυτοβιογραφικός του Ιονέσκο, τον οποίο συναντάμε σε μια σειρά έργων του. Ο Μπερανζέ, είναι ένας ήρωας, ο μόνος που προσπαθεί να αντισταθεί. Είναι κωμικός και αφελής και κερδίζει τη συμπάθεια του κοινού, ως το μόνο ανθρώπινο ον που δεν έχει χάσει κάθε ίχνος συμπόνιας και αγάπης. Πηγή: www.lifo.gr

ο "Ρινόκερος". Γραμμένο το 1959, έργο βαθιά πολιτικό, πίσω από το φλοιό της κωμωδίας, σχολιάζει την μόδα, την τάση και την ασθένεια του να μετατραπούν όλοι οι άνθρωποι ενός χωριού σε ευτυχισμένα και άπραγα παχύδερμα, σε ρινόκερους. Ο Ιονέσκο ήταν Ρουμάνος, αλλά έγραφε στα γαλλικά. "Το να σκέφτεσαι αντίθετα από τη εποχή σου είναι ηρωισμός. Αλλά το να το λες είναι τρέλα", έλεγε. Στα έργα του ο άνθρωπος είναι ένα μοναχικό και ασήμαντο ον. Σχολιάζει απλές καταστάσεις με έναν μοναδικό σουρεαλιστικό τρόπο. Είναι από τους επιφανέστερους εκπροσώπους του θεάτρου του παραλόγου. Ο Ιονέσκο απεχθάνεται τον ιδεολογικό κομφορμισμό και σχολιάζει στα έργα του την άνοδο του φασισμού, περιγράφοντας παράλληλα μια μουδιασμένη κοινωνία, ανίκανη να διαχειριστεί τον εαυτό της, κινδυνεύοντας να συνθλιβεί κάτω από το βάρος των επιλογών της. Συμβολικό έργο, ο Ρινόκερος, βαθιά πολιτικό, σχολιάζει με έναν τρόπο ελαφρύ το πόσο εύκολα οι άνθρωποι απελευθερώνουν τα κτηνώδη τους ένστικτα όταν νοιώθουν την ασφάλεια του του ότι ανήκουν στην πλειοψηφία. Οι άνθρωποι στα έργα του Ιονέσκο ακολουθούν το ρεύμα της εποχής, το οποίο τους παρέχει την ήρεμη ομοιομορφία. Η επιλογή τους είναι να πιστέψουν και να υποταχθούν τυφλά σε κάτι που τους εξασφαλίζει την επιβίωσή τους, εξαλείφοντας κάθε κριτική ικανότητα, κάθε ατομικότητα, κάθε ελεύθερη σκέψη. Πρωταγωνιστεί στον Ρινόκερο ο Μπερανζέ, ήρωας αυτοβιογραφικός του Ιονέσκο, τον οποίο συναντάμε σε μια σειρά έργων του. Ο Μπερανζέ, είναι ένας ήρωας, ο μόνος που προσπαθεί να αντισταθεί. Είναι κωμικός και αφελής και κερδίζει τη συμπάθεια του κοινού, ως το μόνο ανθρώπινο ον που δεν έχει χάσει κάθε ίχνος συμπόνιας και αγάπης. Πηγή: www.lifo.gr

ο "Ρινόκερος". Γραμμένο το 1959, έργο βαθιά πολιτικό, πίσω από το φλοιό της κωμωδίας, σχολιάζει την μόδα, την τάση και την ασθένεια του να μετατραπούν όλοι οι άνθρωποι ενός χωριού σε ευτυχισμένα και άπραγα παχύδερμα, σε ρινόκερους. Ο Ιονέσκο ήταν Ρουμάνος, αλλά έγραφε στα γαλλικά. "Το να σκέφτεσαι αντίθετα από τη εποχή σου είναι ηρωισμός. Αλλά το να το λες είναι τρέλα", έλεγε. Στα έργα του ο άνθρωπος είναι ένα μοναχικό και ασήμαντο ον. Σχολιάζει απλές καταστάσεις με έναν μοναδικό σουρεαλιστικό τρόπο. Είναι από τους επιφανέστερους εκπροσώπους του θεάτρου του παραλόγου. Ο Ιονέσκο απεχθάνεται τον ιδεολογικό κομφορμισμό και σχολιάζει στα έργα του την άνοδο του φασισμού, περιγράφοντας παράλληλα μια μουδιασμένη κοινωνία, ανίκανη να διαχειριστεί τον εαυτό της, κινδυνεύοντας να συνθλιβεί κάτω από το βάρος των επιλογών της. Συμβολικό έργο, ο Ρινόκερος, βαθιά πολιτικό, σχολιάζει με έναν τρόπο ελαφρύ το πόσο εύκολα οι άνθρωποι απελευθερώνουν τα κτηνώδη τους ένστικτα όταν νοιώθουν την ασφάλεια του του ότι ανήκουν στην πλειοψηφία. Οι άνθρωποι στα έργα του Ιονέσκο ακολουθούν το ρεύμα της εποχής, το οποίο τους παρέχει την ήρεμη ομοιομορφία. Η επιλογή τους είναι να πιστέψουν και να υποταχθούν τυφλά σε κάτι που τους εξασφαλίζει την επιβίωσή τους, εξαλείφοντας κάθε κριτική ικανότητα, κάθε ατομικότητα, κάθε ελεύθερη σκέψη. Πρωταγωνιστεί στον Ρινόκερο ο Μπερανζέ, ήρωας αυτοβιογραφικός του Ιονέσκο, τον οποίο συναντάμε σε μια σειρά έργων του. Ο Μπερανζέ, είναι ένας ήρωας, ο μόνος που προσπαθεί να αντισταθεί. Είναι κωμικός και αφελής και κερδίζει τη συμπάθεια του κοινού, ως το μόνο ανθρώπινο ον που δεν έχει χάσει κάθε ίχνος συμπόνιας και αγάπης. Πηγή: www.lifo.gr