Μυκηναϊκή θρησκεία και τέχνη

Ένα Ταξίδι στη Μυκηναϊκή Τέχνη & Θρησκεία

Ανακαλύπτουμε τα μυστικά ενός πανίσχυρου πολιτισμού!

💡 Οι Θεοί των Μυκηναίων

Οι Μυκηναίοι λάτρευαν πολλούς από τους θεούς που γνωρίζουμε σήμερα από την αρχαία ελληνική μυθολογία! Η πιο σημαντική θεότητα, όμως, ήταν η «Πότνια», δηλαδή η Σεβάσμια Κυρία. Το παρακάτω γράφημα δείχνει τη σημασία της Πότνιας σε σχέση με τους άλλους θεούς, όπως συμπεραίνουμε από τις πινακίδες της Γραμμικής Β.

🏰 Αρχιτεκτονική για Γίγαντες

Οι Μυκηναίοι βασιλιάδες ήταν πολεμιστές και έχτιζαν τα ανάκτορά τους σε λόφους, τις ακροπόλεις, προστατεύοντάς τα με πανύψηλα τείχη. Αυτό το διάγραμμα δείχνει την απλή αλλά πανίσχυρη δομή μιας μυκηναϊκής ακρόπολης.

1. ΚΥΚΛΩΠΕΙΑ ΤΕΙΧΗ

Τεράστιοι ογκόλιθοι για απόλυτη προστασία!

↓

2. ΑΝΑΚΤΟΡΟ: ΤΟ ΜΕΓΑΡΟ

Η κεντρική αίθουσα υποδοχής του βασιλιά (άναξ).

↓

3. ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝΤΕΣ ΧΩΡΟΙ

Κατοικίες, αποθήκες και εργαστήρια.

🎨 Η Τέχνη του Πλούτου & της Δύναμης

Η τέχνη των Μυκηναίων δείχνει τον τεράστιο πλούτο τους. Χρησιμοποιούσαν πολύτιμα υλικά όπως ο χρυσός και διακοσμούσαν τα πάντα με σκηνές κυνηγιού και πολέμου. Η μεταλλοτεχνία ήταν η πιο εντυπωσιακή μορφή τέχνης τους, όπως φαίνεται και στο παρακάτω διάγραμμα.

Τρία Πράγματα που πρέπει να Θυμάσαι!

🛡️

ΟΧΥΡΩΣΗ

Οι Μυκηναίοι ήταν πολεμιστές και τα «Κυκλώπεια Τείχη» προστάτευαν τις πόλεις τους.

🏛️

ΜΕΓΑΡΟ

Το κέντρο της εξουσίας ήταν το «Μέγαρο», η απλή αλλά επιβλητική κατοικία του άνακτα.

🏆

ΧΡΥΣΟΣ

Η τέχνη τους, γεμάτη χρυσό, έδειχνε τον πλούτο και την επαφή τους με την Ανατολή.

Infographic βασισμένο στο βιβλίο Ιστορίας Α' Γυμνασίου.

Μυκηναϊκός κόσμος: escape room

🏛️ Μυκηναϊκό Escape Room

Καλώς ήρθες στο αρχαίο παλάτι! Για να δραπετεύσεις, πρέπει να περάσεις από όλα τα δωμάτια με τη σειρά.
Ξεκίνα από την Αίθουσα των Χρονικών!

📜

Αίθουσα των Χρονικών

Συμπλήρωση Κενών

▶️ Ξεκίνα εδώ!

🏛️

Μέγαρο της Σοφίας

Πολλαπλής Επιλογής

🔒 Κλειδωμένο

⚖️

Δικαστήριο της Αλήθειας

Σωστό/Λάθος

🔒 Κλειδωμένο

👑

Μυστήρια του Παλατιού

Τελικές Προκλήσεις

🔒 Κλειδωμένο

📜 Αίθουσα των Χρονικών

Προσπάθειες: 2/2

Ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στην ηπειρωτική Ελλάδα κατά την Ύστερη Εποχή του _______ ονομάζεται Μυκηναϊκός Πολιτισμός, από το κέντρο, τις/την _______.

Σιδήρου / Αθήνα

Χαλκού / Μυκήνες

Λίθου / Θήβα

Χαλκού / Σπάρτη

🏛️ Μέγαρο της Σοφίας

Προσπάθειες: 2/2

Ποια περιοχή αποτελούσε το κέντρο του Μυκηναϊκού Κόσμου;

Η Κρήτη

Η Θεσσαλία

Η Πελοπόννησος και ιδιαίτερα η Αργολίδα

Η Εύβοια

⚖️ Δικαστήριο της Αλήθειας

Προσπάθειες: 2/2

Ο Μυκηναϊκός πολιτισμός ίδρυσε αυτοκρατορία στη Μεσόγειο.

✓ Σωστό

✗ Λάθος

👑 Μυστήρια του Παλατιού

Προσπάθειες: 2/2

Ποιο ήταν το κύριο οικοδομικό υλικό των Κυκλώπειων τειχών;

Μάρμαρο

Ογκώδεις λίθοι χωρίς συνδετικό υλικό

Τούβλα από πηλό

Ξύλο και πέτρα

🎉 Συγχαρητήρια! 🎉

Ολοκλήρωσες με επιτυχία το Μυκηναϊκό Escape Room!

Απέδειξες ότι είσαι αληθινός γνώστης του αρχαίου πολιτισμού!

Χρονολόγιο Μινωικού πολιτισμού

 

Νεολιθική Εποχή: Η Κρήτη κατοικείται για πρώτη φορά. Η Κνωσός αναδεικνύεται ως ο σημαντικότερος οικισμός.

 

3η και 2η χιλιετία π.Χ.: Ο πολιτισμός στην Κρήτη φτάνει σε υψηλό επίπεδο κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης και καλλιτεχνικής παραγωγής, γνωστός ως "Μινωικός Πολιτισμός".

Αρχές 3ης χιλιετίας π.Χ.: Ο πληθυσμός της Κρήτης αυξάνεται σταδιακά. Η γεωργία και η κτηνοτροφία γίνονται πιο συστηματικές. Οι κάτοικοι οργανώνονται σε μικρούς οικισμούς. Επαφές και εμπόριο με άλλες περιοχές του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου (Κυκλάδες, Κύπρος, Αίγυπτος). Εξαγωγή λαδιού, κρασιού, ξυλείας, λίθινων αγγείων, πιθανώς υφασμάτων και δερμάτων. Εισαγωγή μετάλλων (χαλκού από την Κύπρο, αργύρου από τις Κυκλάδες).

 

Γύρω στο 2000 π.Χ.: Εμφάνιση των πρώτων ανακτόρων (Κνωσός, Φαιστός, Μάλια, Ζάκρος). Μεγάλοι οικισμοί αναπτύσσονται γύρω από αυτά, που μπορούν να χαρακτηριστούν πόλεις.

Γύρω στο 1700 π.Χ.: Καταστροφή των πρώτων ανακτόρων, πιθανώς από σεισμό. Ταυτόχρονα, η ανάπτυξη του εμπορίου και η πολύπλοκη διοικητική οργάνωση οδηγούν στη χρήση ενός συστήματος γραφής που έμοιαζε με ιερογλυφικά (όπως ο Δίσκος της Φαιστού). Λίγο αργότερα, αρχίζει να χρησιμοποιείται η Γραμμική Α.

 

1700-1450 π.Χ.: Περίοδος των "Νέων Ανακτόρων" και της μεγαλύτερης ακμής του Μινωικού Πολιτισμού. Τα ανάκτορα ξαναχτίζονται πιο επιβλητικά. Οι Μινωίτες κυριαρχούν στο Αιγαίο, ιδρύουν αποικίες (Κύθηρα, Ρόδος) και επηρεάζουν έντονα τον αναδυόμενο Μυκηναϊκό πολιτισμό στην ηπειρωτική Ελλάδα. Έντονη εμπορική δραστηριότητα και ζήτηση για μινωικά καλλιτεχνικά έργα σε όλο το Αιγαίο.

 

Γύρω στο 1450 π.Χ.: Τα περισσότερα μινωικά ανάκτορα καταστρέφονται, πιθανόν από σεισμό, εκτός από αυτό της Κνωσού. Η εξασθένηση της πολιτικής και διοικητικής οργάνωσης επιτρέπει στους Μυκηναίους να καταλάβουν την Κνωσό.

1450 π.Χ. - 1370 π.Χ.: Οι Μυκηναίοι από την Κνωσό κυριαρχούν σε μεγάλο τμήμα της κεντρικής και ανατολικής Κρήτης.

1370 π.Χ.: Το ανάκτορο της Κνωσού καταστρέφεται οριστικά.

 

Μετά το 1370 π.Χ.: Η Κρήτη αποτελεί επαρχία του μυκηναϊκού κόσμου, διατηρώντας όμως ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

Σχεδιάγραμμα για τον Μινωικό πολιτισμό, την τέχνη και τη θρησκεία του

 

Τόπος & Χρόνος

• Τοποθεσία: Νησί της Κρήτης
• Χρόνος: Εποχή του Χαλκού (3η και 2η χιλιετία π.Χ.)

Ανακάλυψη & Περίοδοι Ανακτόρων

• Ανακάλυψη: Στις αρχές του 20ού αιώνα από τον Βρετανό αρχαιολόγο Άρθουρ Έβανς στην Κνωσό.
• Περίοδοι:
• Προανακτορική (3000-2000 π.Χ.): Ανάπτυξη οικισμών και εμπορίου.
• Παλαιοανακτορική (2000-1700 π.Χ.): Χτίζονται τα πρώτα ανάκτορα (στην Κνωσό, Φαιστό, στα Μάλια και τη Ζάκρο). Καταστρέφονται από σεισμό
• Νεοανακτορική (1700-1450 π.Χ.): Η εποχή της μεγάλης ακμής, τα ανάκτορα ξαναχτίζονται πιο λαμπρά.
• Καταστροφή: Γύρω στο 1450 π.Χ., πιθανόν από σεισμό που προκλήθηκε από την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης. Το ανάκτορο της Κνωσού επιβιώνει για λίγο ακόμη.

Οικονομία & Εμπόριο

• Βάση: Γεωργία και κτηνοτροφία.
• Εμπόριο (Ανατολική Μεσόγειο, Κύπρο, Αίγυπτο):
• Εξαγωγές: Λάδι, κρασί, ξυλεία, υφάσματα, κεραμικά.
• Εισαγωγές: Μέταλλα (χαλκός από την Κύπρο, άργυρος από τις Κυκλάδες).
• Εμπορική κυριαρχία: Οι Μινωίτες ήταν θαλασσοκράτορες και κυριαρχούσαν στο Αιγαίο.

Αρχιτεκτονική & Λειτουργία Ανακτόρου

• Αρχιτεκτονική:
• Μεγάλα κτιριακά συγκροτήματα χωρίς τείχη.
• Προσανατολισμός στον άξονα βορρά - νότου
• Πολυώροφα με κλίμακες και φωταγωγούς.
• Σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης.
• Κεντρικό στοιχείο: Η ορθογώνια κεντρική αυλή.
• Λειτουργία:
• Διοικητικό & Οικονομικό Κέντρο: Συγκέντρωναν την παραγωγή και τα εμπορεύματα.
• Καλλιτεχνικό Κέντρο: Εργαστήρια για πολύτιμα αντικείμενα.
• Θρησκευτικό Κέντρο: Χώρος για τελετές και συγκέντρωση πλήθους.

Κοινωνία

• Σύστημα: Συγκεντρωτικό, με κέντρο τα ανάκτορα.
• Κοινωνικές ομάδες: Άρχοντες, αξιωματούχοι, υπάλληλοι, τεχνίτες, αγρότες.
• Γυναίκες: Είχαν σημαντικό ρόλο, όπως φαίνεται και από τη θρησκεία.

Γραφή

·       Ιερογλυφική: Δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί (π.χ. Δίσκος της Φαιστού).

·       Γραμμική Α': Συλλαβική γραφή, δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί.

 

Θρησκεία

• Θεότητες: Κυρίως γυναικείες θεότητες που σχετίζονται με τη βλάστηση και τη φύση.
• Ιερό ζώο: Ο ταύρος, που πρωταγωνιστούσε στα ταυροκαθάψια.
• Λατρεία: Σε σπήλαια και μικρά ανακτορικά ιερά, όχι σε μεγάλους ναούς.
• Ιερατείο: Αποτελούνταν κυρίως από γυναίκες.

 

Τέχνη

·        Θεματολογία: Εμπνευσμένη από τη φύση και τη θάλασσα (δελφίνια, χταπόδια, λουλούδια).

·        Χαρακτηριστικά: Κίνηση, ζωντάνια, χάρη.

·        Είδη:

o   Τοιχογραφίες: Απεικόνιζαν θρησκευτικές πομπές, τοπία και τελετές (π.χ. Ταυροκαθάψια).

o   Κεραμική: Καμαραϊκά αγγεία, πολύχρωμα και λεπτά σαν κέλυφος αυγού, με πολύπλοκα καμπυλόγραμμα σχέδια γεμάτα φαντασία και σπανιότερα με θέματα από το ζωικό και φυτικό κόσμο.

o   Ειδώλια: Συνήθως πήλινα, κυρίως γυναικείες μορφές.

o   Ρυτά: μεγάλα αγγεία, ορισμένα με μορφή κεφαλής ζώου, συνήθως του ιερού μινωικού ταύρου, τα οποία χρησιμοποιούνταν στις τελετουργίες.

o   Κοσμήματα: από χρυσό και ασήμι

o   Σφραγίδες: από ελεφαντοστό και από σκληρούς ημιπολύτιμους λίθους με εγχάρακτα γραμμικά σχέδια.